Wijziging woonplaatsbeginsel Jeugd
Per 1 januari 2022
Op 1 januari 2022 gaat de nieuwe wet wijziging Woonplaatsbeginsel in. In de huidige situatie wordt voor de vaststelling van het woonplaatsbeginsel gekeken naar de woonplaats van de gezaghebbende (ouder of voogd) van de jeugdige.
Woonplaats jeugdige in plaats van gezaghebbende
In de nieuwe situatie kijken we naar de inschrijving van de jeugdige bij de Basisregistratie Personen (BRP). Dat maakt het makkelijker om te bepalen welke gemeente financieel en inhoudelijk verantwoordelijk is, omdat het lang niet altijd duidelijk is wie de gezaghebbende ouder of voogd is. Zo kan de jeugdige sneller geholpen worden.
Uitzondering voor jeugdigen met structureel verblijf
Om te zorgen dat niet alle lasten komen te liggen bij gemeenten met veel verblijfsinstellingen, is er wel een uitzondering gemaakt voor jeugdigen die structureel verblijf vanuit de Jeugdwet ontvangen. In dat geval wordt er gekeken naar de BRP-inschrijving van de jeugdige voorafgaand aan het verblijf. Bijvoorbeeld: ontvangt een jeugdige pleegzorg in Harlingen, dan wordt er gekeken naar de gemeente waar deze jeugdige de dag voor de start van de pleegzorg woonde. Als dat Leeuwarden is, dan is Leeuwarden onder het nieuwe woonplaatsbeginsel verantwoordelijk. Deze uitzondering leidt tot meer administratieve lasten aangezien er geregeld een omvangrijk uitzoekproces nodig is om de juiste woonplaats te achterhalen.
Overdracht van de ene gemeente naar de andere gemeente
De wetswijziging betekent dat gemeenten een aantal jeugdigen over moeten dragen naar andere gemeenten, en dat ze vanuit andere gemeenten jeugdigen overgedragen krijgen. Om binnen Friesland de wetswijziging en de overdracht van jeugdigen tussen gemeenten op een eenduidig wijze aan te pakken, is in 2021 een provinciale werkgroep gestart. Alle Friese gemeenten (waaronder De Dienst) en SDF participeren daarin. Daarnaast bereidt een interne werkgroep van De Dienst de wetswijziging voor in Noordwest-Friesland.
Impact voor jeugdigen
We onderscheiden twee groepen jeugdigen in dit verband:
- VOT-groep: Voor jeugdigen die overgaan naar een andere gemeente en die via VOT (externe verwijzer) jeugdhulp ontvangen, betreft het alleen een administratieve wijziging. De jeugdige merkt zelf niets van de overgang, omdat er geen sprake is van gewijzigde regievoering. Hoewel het beeld nog niet compleet is, lijkt het erop dat dit de grootste groep is.
- De Gebiedsteam-groep: Voor jeugdigen die de jeugdhulp via het gebiedsteam ontvangen, betekent de verandering dat ze voortaan voor hun ondersteuningsvraag bij een andere gemeente terecht kunnen. De jeugdigen in onze regio die straks onder verantwoordelijkheid van een andere gemeente vallen, zijn hierover inmiddels geïnformeerd door hun huidige gebiedsteam en ontvangen nog een brief van De Dienst. Er vindt een warme overdracht plaats naar de nieuwe gemeente. De jeugdigen die vanuit andere gemeenten naar een gebiedsteam in Noordwest-Fryslân overgedragen worden, proberen we net zo zorgvuldig te begeleiden. We zijn hierin wel afhankelijk van de aanpak van de overdragende gemeenten
De consequenties voor zorgaanbieders
De wetswijziging betekent dat gemeenten een aantal jeugdigen over moeten dragen naar andere gemeenten, en dat ze vanuit andere gemeenten jeugdigen overgedragen krijgen. Om binnen Friesland de wetswijziging en de overdracht van jeugdigen tussen gemeenten op een eenduidig wijze aan te pakken, is in 2021 een provinciale werkgroep gestart. Alle Friese gemeenten (waaronder De Dienst) en SDF participeren daarin. Daarnaast bereidt een interne werkgroep van De Dienst de wetswijziging voor in Noordwest-Friesland.
Impact voor gemeenten: beeld nog niet compleet
Voor de jeugdigen in de Noordwest-gemeenten lopen we op schema met het inventariseren en in september zijn de Friese gemeenten gestart met het administratief uitwisselen van jeugdigen die per 1 januari 2022 onder een andere gemeente vallen.
Op dit moment is het totale proces nog niet afgerond. Als gevolg daarvan hebben we nog geen volledig beeld van de aantallen jeugdigen die straks onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten in Noordwest-Friesland vallen, en kunnen we de financiële consequenties van deze wetswijziging nog niet berekenen.
De 1-november-afspraak
Vanwege de achterstanden bij gemeenten heeft VNG de ‘1-november-maatregel’ ingesteld. Die houdt in dat alle jeugdigen die na 1 november 2021 worden overgedragen, nog onder verantwoordelijk van de latende gemeente vallen totdat de nieuwe gemeente de overdracht en contracten geregeld heeft, ook als dit pas in 2022 is. Achteraf kunnen de kosten verrekend worden. Vanuit Noardwest lopen wij op schema en verwachten wij niet van deze maatregel gebruik te hoeven maken.