Evaluatie Project Fiscale Screening
Inkomen
Aanleiding
In 2018 en 2019 konden bijstandscliënten in gemeente Harlingen meedoen aan een fiscale screening: samen met een deskundige konden inwoners nagaan of ze hun toeslagen en inkomstenbelasting bij de Belastingdienst goed geregeld hadden. Wie zich aanmeldde voor een fiscale screening ging kosteloos in gesprek met een medewerker van Cazis, om samen naar belastingzaken te kijken.
De reacties waren positief, ook bij inwoners die naar aanleiding van de screening geen hogere toeslagen ontvingen of geld terugkregen van de Belastingdienst: de geruststelling dat zij hun zaken goed geregeld hadden, gaf hen veel rust. Deze positieve reacties waren aanleiding om fiscale screening via De Dienst ook aan te bieden in de gemeenten Terschelling, Vlieland en Waadhoeke. Vanwege de coronacrisis en de behoefte om de screening via persoonlijk contact te doen, is de uitvoering vervolgens uitgesteld tot eind 2021 en begin 2022.
Samenwerking Dienst en Humanitas
De betrokkenheid van De Dienst maakte dat sommige inwoners terughoudend waren om mee te doen: ze waren bang dat de opbrengsten van de screening direct verrekend zou worden met de uitkering, en dat het ze dus niets op zou leveren. (Ter info: toeslagen verrekenen we niet, heffingskortingen wel). En ook de recente toeslagenaffaire maakt inwoners kritisch op de betrokkenheid van overheidsinstanties bij dergelijke initiatieven. Daarom hebben we de samenwerking opgezocht met Humanitas.
We zagen veel enthousiasme en kennis bij de vrijwilligers van Humanitas, die zelf ook aangaven tevreden te zijn over de samenwerking met De Dienst. Ze voelden zich goed gefaciliteerd met een presentatie, checklist en kenniskaarten. Hierdoor konden zij hun werk goed doen. Een Adviseur sociaal domein van De Dienst had regelmatig contact met de coördinatoren van Humanitas over de voortgang. Dit heeft geleid tot een hele plezierige samenwerking, en ook op andere onderwerpen kunnen we elkaar makkelijker vinden.
Uitvoering project
- Over een periode van vijf maanden zijn alle inwoners met een Participatiewet en IOAW uitkering uitgenodigd om zich aan te melden voor de fiscale screening.
- Inwoners die onder bewind staan hebben we niet aangeschreven, omdat hun bewindvoerder de regie al heeft over alle inkomsten en uitgaven.
- Om het aantal aanmeldingen behapbaar te houden, is de fiscale screening gefaseerd aangeboden.
- We zijn gestart in gemeente Waadhoeke.
Aantal aangeschreven inwoners
| Waadhoeke | Harlingen | Terschelling | Vlieland | |
|---|---|---|---|---|
| September 2021 | 200 | – | – | – |
| Oktober 2021 | 200 | – | – | – |
| November 2021 | 200 | – | – | – |
| Januari 2022 | 200 | – | – | – |
| Februari 2022 | – | 382 | 15 | 7 |
Resultaten
- De belangrijkste conclusie is dat het gros van de deelnemers de belastingzaken goed op orde op heeft. De deelnemers hebben de screening als plezierig ervaren. Ze hadden geen angst om mee te doen en voelden zich veilig, ondanks de toeslagenaffaire.
- Er zijn geen grote schokkende tekorten ontdekt. In de meeste gevallen waarbij inwoners geld terug kregen, ging het om de toeslagen (huur en zorgtoeslag). De hoogte van de teruggave varieert van €20,00 tot €100,00 per inwoner. Dit geeft indirect aan dat De Dienst de verrekeningen en de advisering met betrekking tot de heffingskortingen goed op orde heeft.
- Naast de screening deden de vrijwilligers van Humanitas nog een kleine bijvangst: een aantal deelnemers maakte nog geen gebruik van minimaregelingen van De Dienst. Er is voor een vijftal inwoners ook een individuele inkomenstoeslag aangevraagd en toegekend. Ook werd een hiaat in de wetgeving tussen de Belastingdienst en de Participatiewet ontdekt, die we ten gunste van de klant op hebben kunnen lossen.
Overzicht resultaten in aantallen
| Waadhoeke | % van totaal | Harlingen | % van totaal | Terschelling | Vlieland | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aangeschreven | 815 | 100% | 382 | 100% | 15 | 7 |
| Telefonische meldingen | 75 | 9% | 35 | 9% | 0 | 0 |
| Spreekuurbezoek | 68 | 8% | 32 | 8% | 0 | 0 |
| Zaken op orde | 60 | 7% | 24 | 6% | 0 | 0 |
| Aangifte gedaan | 8 | 1% | 8 | 2% | 0 | 0 |
Conclusie en advies
Aan de hand van de resultaten adviseert De Dienst, ondanks het beperkte percentage deelnemers, om dit project voort te zetten in samenwerking met Humanitas. De belangrijkste reden hiervoor is de geruststelling die de inwoner krijgen en de kleine bijvangsten die we kunnen verrichten.
We stellen voor dit te doen voor de gemeente Waadhoeke en Harlingen. Op Terschelling en Vlieland blijkt geen behoefte te bestaan aan deze screening.
Humanitas heeft laten weten dat de periode van deze screening het beste past in de periode van september tot en maart in verband met andere projecten die ze ook draaien.